Tablica pamiątkowa poświęcona prof. Aloisowi Alzheimerowi, na ścianie domu przy ulicy Odona Bujwida 42.
.
Stanisław Dziuba
.
We Wrocławiu, a przed wojną w mieście zwanym Breslau, mieszkało wielu wybitnych ludzi. Warto więc odwiedzić miejsca gdzie mieszkali i adresy niektórych z nich.
– Maria Dąbrowska to słynna pisarka, która w 1947 r przyjechała do stolicy Dolnego Śląska i zamieszkała na Karłowicach, przy ul. Lindego 10, u małżeństwa Anny i Jerzego Kowalskich (nie mylić Anny Kowalskiej z Anką Kowalską autorką Pestki).
Pola Raksa to słynna aktorka , która w latach siedemdziesiątych XX w. była aktorką STS Kalamburu, studiowała polonistykę na Uniwersytecie Wrocławskim a mieszkała w Leśnicy, przy ul. Średzkiej 27, k/Kina Robotnik. Dodajmy, ze lubiła zajadać się pierogami, w barze mlecznym przy Ratuszu. Zasłynęła rolą w filmie Szatan z 7 klasy oraz Marusi w filmie “Czterej pancerni I pies”.
Edith Stein to święta kościoła katolickiego, zagazowana i spalona przez hitlerowców 9. 08. 1942 r. w Auschwitz – Birkenau. Urodziła się w 1891 r., w nieistniejącym obecnie domu we Wrocławiu przy ul. Kohlen Strasse 13 (ob. ul. St. Dubois) Uczyła się w liceum im Wiktorii (ob. I LO przy ulicy Poniatowskiego) i studiowała na Uniwersytecie we Wrocławiu. Po śmierci ojca od 1910 r, wraz z matką i rodzeństwem zamieszkał przy dzisiejszej ul Nowowiejskiej 38. Nakręcono o niej film Siódmy pokój.
7 marca 1966 r. Hotel Monopol odwiedziła Marlena Ditrich. Aktorka była po występie w Hali Ludowej a, koncert prowadził Lucjan Kidryński. Aktorka spędziła tam noc w towarzystwie słynnego polskiego aktora Zbyszka Cybulskiego. Domysłom, o tym co tam robili, nie było końca. Polski aktor do słynnej aktorki przyszedł z butelką wódki, która na powitanie napiła się ,, z gwinta”.
– Wanda Rutkiewicz to polska himalaistka, która po przyjechaniu z rodzicami ze Żmudzi w latach 1946 – 1975 mieszkała przy ul, Samuela Dicksteina 26. Harcerka, siatkarka, wszechstronnie uzdolniono sportowo. W swojej koronnej dyscyplinie osiągnęła światowe sukcesy.
W czasie, gdy mieszkała we Wrocławiu, zdała maturę w II LO, następnie ukończyła studia na Politechnice Wrocławskiej. Nigdy nie osiągnęła pełni szczęścia osobistego. Dwukrotnie rozwiedziona, na jej oczach zginą w górach ukochany człowiek, z którym planowa ułożyć sobie życie. Po zakończeniu kariery alpinistycznej planowała zakupić pałac w Karpnikach, gdzie zamierzała otworzyć ośrodek sportowego szkolenia młodzieży. Jest patronką nowoczesnego tramwaju we Wrocławiu. Różewicz dedykował jej utwór Gawęda o spóźnionej miłości.
– Giacomo Casanova na prośbę króla Stanisława Augusta Poniatowskiego opuścił Warszawę, W 1766 r przybył do Wrocławia. Przez 3 dni mieszkał na Ostrowie Tumskim, na Kanonii u kanonika katedry wrocławskiej Bostianiego Giovanni Battisty. Literat, podróżnik, swoje bujne życie zakończył na zamku Duchcov, w pn. Czechach (będącym rezydencja Albrechta von Wallensteina). Jest tytułową postacią opery Mozarta Don Giovanni.
– Marek Hłasko latach 50-tych XX wieku przez 5 lat (z przerwami) mieszkał we Wrocławiu. Z matką i ojczymem przybył do tego miasta Jako 12-letni chłopiec, z w styczniu 1946 r. Początkowa z rodziną mieszkał na ul. Hauke-Bosaka 23, a potem dłuższy czas na Sępolnie, przy ul Borelowskiego 44. Chodził do szkoły podstawowej przy ul, Krajowskiego, choć naukę ukończył w szkole w Legnicy. Należał do Drużyny Harcerskiej im Bolesława Chrobrego przy I LO (na ul. Poniatowskiego).
Anna German to artystka – piosenkarka która występowała na scenach całego świata. Od 1949 r, przez szereg lat mieszkała we Wrocławiu. Ukończyła Liceum Ogólnokształcące nr VIII przy ul. Trzebnickiej 5. Choć w Polsce mieszkała wiele lat, trudno mówić że była Polką. Po części była Rosjanką ( urodziła się w Uzbekistanie w Urgenczu, gdzie spędziła czas wojny) , po części Niemką, bo ojciec z pochodzenia był Niemcem, a może Holenderką, ze względu na pochodzie matki. Z wykształcenia była geologiem. W czasie studiów była na miesięcznej praktyce w kopalni węgla kamiennego w Pszowie, zjeżdżając wielokrotnie pod ziemie. Znała 7 języków, w tym holenderski. Była protestantką, Na trzy miesiące przed śmiercią przyjęła chrzest adwentystyczny, tj. jest chrzest w wieku dojrzałym.
Alois Alzheimer to słynny niemiecki profesor, który swoje ostatnie 3 lata życia, tj. lata 1912 – 1915, spędzili we Wrocławiu, mieszkając w willi przy ul. Bujwida 42. Odkrył i opisał chorobę kory mózgowej, którą okrasił jako chorobę zapomnienia. Choroba ta później nazwana jego nazwiskiem ( choroba Alzheimera).
Olfrid Foester to słynny wrocławski lekarz który urodził się w tym mieście w 1873 r. Mieszkał w willi przy ul Banacha 11 (obecnie to siedziba rektoratu WSWF) Tu został doktorem i zdobył sławę jako genialny neurochirurg. W latach 1924- 1935 pracował w szpitalu, gdzie obecnie mieści się Uniwersytet Ekonomiczny. Na prośbę J. Stalina, za wynagrodzeniem 30 tys. marek w złocie, przez dwa lata leczył W. Lenina. To on 2. 01. 1924 r podpisał akt jego zgonu. Na prośbę Rosjan badał mózg zmarłego Wodza Rewolucji. We Wrocławiu krążyła plotka, ze mózg ten dotarł do Wrocławia i był przechowywany w piwnicy willi należącej do Foestera . Zmarł w 1941 r i jest pochowany na cmentarzu przy ul. Biesiada .
– Max Berg mieszkał we własnym domu przy ul. Kopernika 19. To słynny architekt, twórca nowoczesnej koncepcji urbanistycznej Wrocławia. Projektował wyburzenie historycznych kamienic Rynku i w ich miejsce postawienie drapaczy chmur (projekt poza budynkiem Banku nie zrealizowany.) We Wrocławiu zaprojektował: Kaplicę Cmentarną na Cmentarzu Osobowickim, elektrownie wodne, Klinikę Pediatrii Akademii Medycznej i elewacje szkoły żeńskiej przy ul Świstackiego (obecnie IV LO.) Największe jego dzieło to Hala Stulecia ( wiele lat po wojnie znana jako Hala Ludowa). Hala została wzniesiona dla uczczenia 100-tnej rocznicy zwycięstwa Prus nad Napoleonem.
– Max Born urodził się w 1882 r. w domu przy pl. Wolności 4. Wybitny fizyk i matematyk To laureat Nagrody Nobla z fizyki, którą otrzymał w 1954 r. Znany badacz podstaw mechaniki kwantowej. Uczony, który odmówił udziału w badaniach nad bombą atomową.
Na zakończenie makabryczna historia. W budynku nad Odrą koło Arsenału, gdzie znajdowało się kiedyś prosektorium pobliskiego szpitala, po przebudowie powstaje luksusowa Willa Staromiejska.
Stanisław Dziuba
.
Przed Powstaniem Styczniowym – w 160-tą rocznicę jego wybuchu
