Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Mity sycylijskie. O Dedalu oraz królach Minosie i Kokalosie
30.08.2020
Ruiny Eraclei Minoi – greckiego miasta z VI w. p. n. e. ( Wikimedia )
.
Grzegorz Wojciechowski
.
Co w starożytności łączyło Kretę z Sycylią? Z całą pewnością na obie wyspy docierali żeglarze będący ich mieszkańcami, handel i żegluga bowiem w obrębie basenu Morza Śródziemnego kwitły od najstarszych czasów.
Ale obie wyspy łączy też pewna dramatyczna opowieść o Dedalu, jego synu Ikarze, o królu Krety Minosie i sykańskim królu z miasta Kamikos na Sycylii, zwanej wówczas Sykanią – Kokalosie.
Kamikos położone było na południowym brzegu wyspy, jak twierdzą historycy i archeolodzy, musiało znajdować się w okolicach dzisiejszego Agrigento, zwanego przez starożytnych Greków Akragas. Ale czasy, w których toczy się nasza opowieść, były bardziej odległe i Greków wówczas nie było na wyspie, którą zamieszkiwały trzy autochtoniczne plemiona – Sykulów na wschodniej stronie Sycylii, Elimów na zachodzie w okolicach Ericce i na zachodniej części Sykanów.
Herodot twierdzi, że wydarzenia te rozegrały się na trzy pokolenia przed wojną trojańską, którą historycy datują na XIII – XII w. p. n. e., czyli około 100 lat wcześniej.
Dedal, słynny architekt z pochodzenia Ateńczyk, musiał uciekać ze swojego miasta, bowiem z zazdrości o wynalezienie piły zabił swojego siostrzeńca Talosa. Schronienie znalazł na Krecie, gdzie władał wówczas król Minos, światły, interesujący się nauką i kulturą, który na swojej ziemi stworzył wysoką cywilizację. Dedal mieszkał tam przez wiele lat i służył swemu panu, który bardzo cenił jego wiedzę i zmyślność. Ale życie w niewoli, było dla Dedala zbyt trudne, tym bardziej, że Minos postanowił zamknąć go w stworzonym przez niego labiryncie.
.
Cesare Zocchi – rzeźba króla Minosa ( Wikimedia )
.
Przeto zbiegły Ateńczyk postanowił wraz ze swoim synem Ikarem, którego miał z niewolnicą Naukrate, uciec z Krety. Sporządził skrzydła z piór, które skleił woskiem. Kiedy obaj wylecieli z Krety, Ikar zafascynowany lotem postanowił poszybować w kierunku Słońca. Skończyło się to tragicznie, wosk roztopił się i skrzydła z piór rozpadły się, a nieszczęsny lotnik spadł do morza, i zakończył swoje młode życie.
Mało kto nie zna tego mitu, ale również mało kto wie co wydarzyło się dalej.
Wiatry zagnały zrozpaczonego ojca na Sycylię, w pobliże Kamikos, gdzie panował król Kokalos, jako że sława wyczynów Dedala była ogromna, takoż i Kokalos wiedział o jego niebywałych zdolnościach, dlatego z wielką chęcią przyjął przybysza do swojego pałacu. Ten zrewanżował mu się, wznosząc w Kamikos wiele wspaniałych budowli, a także opasając to miasto wielkimi i potężnymi murami obronnymi.
Tymczasem Minos, urażony i zagniewany ucieczką swojego ulubionego architekta, postanowił szukać go, aby sprowadzić z powrotem na wyspę i ukarać.
Po to, aby zrealizować swój zamiar, postanowił użyć podstępu i ogłosił wszem, że wielka nagroda czeka tego, kto dokona rzeczy niezwykle trudnej i przewlecze nić przez muszlę Trytona. O zadaniu króla Krety, dowiedziano się i na Sycylii na dworze w Kamikos.
.
Muszla trytona.
.
Dedal szybko wpadł na sposób jak wykonać to zadanie, wziął nić pajęczą najbardziej cienką jaką mógł tylko znaleźć i przywiązał ją do mrówki, która przewlekła ją przez skorupę ślimaka poruszając się w kierunku kropli miodu, którą wlał do wnętrza muszli przemyślny Dedal. Do tej pajęczej nici, przywiązał nić lnianą. W taki sposób wykonał to trudne zadanie. Z Kamikos zawieziono muszlę do Minosa na Kretę, gdy ten zobaczył, że jego zadanie jest wykonane bezbłędnie, natychmiast zrozumiał, że może to być dziełem jedynie Dedala, ale wiedział już król Krety, że uciekinier z jego pałacu znajduje się na Sycylii.
Na Sykanię wyruszyła więc wyprawa pod przewodnictwem samego Minosa, w celu odnalezienia wynalazcy i sprowadzenia go z powrotem do pałacu w Knossos, gdy przybył do Kamikos, Kokalos przywitał go bardzo życzliwie. Minos jednak kategorycznie zażądał, aby Dedal odszedł z dworu króla Kokalosa i powrócił z nim, do miejsca skąd uciekł.
Z żądaniem tym oprócz Kokalosa i Dedala, nie mogły również pogodzić się córki sykańskiego władcy, które bardzo lubiły zbiega. Ten bowiem, gdy pojawiła się na dworze wniósł wiele ożywienia w monotonne dotąd dworskie życie.
Sytuacja stawała się więc coraz bardziej dramatycznie niebezpieczna, postanowiono więc nie bacząc na prawo gościnności zgładzić Minosa
W czasie kąpieli córki Kokalosa wylały na Kreteńczyka wrzątek, który śmiertelnie go poparzył. Powiadają, że ów wrzątek został wlany do łaźni przez specjalną rurę, którą wykonał Dedal.
Ciało zamordowanego króla wydano jego drużynie tłumacząc, że uległ on nieszczęśliwemu wypadkowi. Jego wojownicy pochowali na wyspie swojego władce. Sprawa jednak bynajmniej w ten sposób nie zakończyła się. Jak pisze Herodot w swoich „Dziejach”:
„Po jakimś czasie z bożego nakazu mieli wszyscy Kreteńczycy, prócz mieszkańców Polichne i Prajsos, z wielką flotą przybyć na Sykanię i przez pięć lat oblegać miasto Kamikos, które aż do moich czasów zamieszkiwali Akragantyjczycy. W końcu nie mogąc ani go zdobyć, ani pozostać, bo musieli walczyć z głodem, poniechali go i ustąpili.” ( przekład Seweryn Hammer )
Istnieje też i druga wersja tego co stało się po śmierci króla Krety, pochodzi ona od Diodora Sycylijskiego, według niej wojownicy Minosa pozostali na wyspie i pochowali w pobliżu Kamikos swojego wodza, wystawiając mu okazały grobowiec, sami zaś założyli nowe miasto, które nazwali Minoa.
Ponoć po wielu wiekach tyran Akragas czyli dzisiejszego Agrigento, Theron ( 540/530 – 473/472 p. n. e. ) chcąc ułożyć sobie poprawnie stosunki z Kreteńczykami odnalazł koło Eraclei Minoi grób zamordowanego kreteńskiego króla i odesłał jego szczątki do Knossos, aby tam zostały złożone w grobowcu.
Artykuł objęty prawami autorskimi. Kopiowanie i publikowanie bez zgody autora zabronione.
.
Wiosna Ludów na Sycylii. Zdobycie Mesyny przez gen. Filangieri
Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Sycylijskie wędrówki. Źródło Aretuzy w Syrakuzach
