II wojna światowa

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Generał Patton policzkuje

. Grzegorz Wojciechowski . 10 lipca 1943 roku rozpoczęła się „Operacja Hasky”, mająca na celu opanowanie Sycylii przez aliantów, po to, aby następnie uderzyć na Włochy kontynentalne. Jednym z głównych dowódców wojsk alianckich uczestniczących w tej operacji był amerykański generał George Patton, dowodzona przez niego 7 Armia odniosła w tej kampanii wiele ważnych zwycięstw. Sukcesy […]

Czołg T-34

. Jan Fuksa . Generał Franz Halder, szef Sztabu Generalnego Wojsk Lądowych Wehrmachtu, w czwartym dniu wojny ze Związkiem Radzieckim, tj. 25 czerwca 1941 r., zanotował w dzienniku wojennym: „Nadchodzą pojedyncze informacje o nowych czołgach rosyjskich: ciężar 52 tony, opancerzenie czołowe 37 cm (?), opancerzenie boczne 8 cm, uzbrojenie – działo kalibru 152 mm i […]

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Wielka ucieczka z Festung Breslau

. Grzegorz  Wojciechowski  . 12 stycznia 1945 roku, z radzieckiego przyczółka pod Baranowem Sandomierskim, ruszyła w kierunku Berlina ofensywa radziecka, która w historii nosi nazwę operacji wiślańsko – odrzańskiej. Stalin do tego decydującego uderzenia kazał zgromadzić 2 200 000 żołnierzy; 36 000 dział i moździerzy; 6460 czołgów i samobieżnych dział pancernych, z powietrza miały atakować […]

Kim pan jest kapitanie Tom? cz. 1

. Dr Mirosław Małecki . Było kwietniowe popołudnie 1943 roku. Przed okazały budynek apteki w Przysusze  ( Krais Tomaszów Mazowiecki  Dystrykt Radom ) zajechał samochód osobowy na niemieckich numerach rejestracyjnych. Wysiadł z niego około trzydziestoletni mężczyzna o wysportowanej sylwetce. Dla mieszkańców miasteczka nie było tajemnicą, że ten gość był jakąś wysoką figurą w radomskiej konspiracji. […]

Służba zdrowia w 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej

. Danuta Wojciechowska .     Wojna dotknęła szczególnie boleśnie kobiety mieszkające na Kresach Południowo-Wschodnich. Tu Polacy byli w mniejszości (16,6 %), a tereny te zamieszkiwali głównie Ukraińcy i Rusini. Wołyń to obszar geograficzny położony między wyżynnym Podolem,  a nizinnym Polesiem. Od 1919 r. wschodnia część Wołynia należała do Radzieckiej Ukraińskiej Republiki, zachodnia do II Rzeczypospolitej. […]

Ginęli mordowani przez hitlerowców i ich litewskich kolaborantów

. Stanisław Dziuba . Przed Dniem Zmarłych o Ponarach na Litwie, zapomnianym miejscu polskiej kaźni . Ginęli- mordowani przez hitlerowców i ich litewskich kolaborantów.   Polskie wycieczki zwiedzające Litwę nigdy nie omijają Wilna. Żelaznymi punktami tych wycieczek są: katedra,czy najbardziej polski kościół Wilna na Antokolu. No i oczywiście Cmentarz na Rosie z Mauzoleum Matki i […]

Wrześniowe remanenty

. Dr Mirosław Małecki .   Właśnie skończył się miesiąc wrzesień, który przynosi ze sobą pamięć upadku II Rzeczpospolitej. Państwa wyciągniętego z politycznego niebytu przez pokolenia Polaków, które własną krwią, przez 123 lata zaborów, zaświadczały o  jej prawie do istnienia. Wreszcie w latach 1918 – 1921 w walkach zbrojnych i w dyskusjach podczas obrad pokojowych […]

Nota rządu ZSRR z 17 września 1939 roku.

Nota rządu ZSRR z 17.09.1939   . Wojna polsko-niemiecka ujawniła wewnętrzne bankructwo państwa polskiego. W ciągu dziesięciu dni operacji wojennych Polska utraciła wszystkie swoje regiony przemysłowe i ośrodki kulturalne. Warszawa przestała istnieć jako stolica Polski. Rząd polski rozpadł się i nie przejawia żadnych oznak życia. Oznacza to, iż państwo polskie i jego rząd faktycznie przestały […]

Wrześniowe remanenty – Wnioski

. Dr Mirosław Małecki . .Podsumujmy te wydarzenia, które miały miejsce w dwudziestoleciu międzywojennym. II Rzeczpospolita była jednym z największych beneficjentów Pokoju Wersalskiego. Jej geopolityczne położenie usadowiło ją między dwoma mocarstwami: Rosją Radziecką i Niemcami – państwami, które w wyniku Traktatu Wersalskiego czuły się poszkodowane. Robiły wszystko co było w ich mocy , aby ten […]

SPOŁECZNE OBLICZE POWSTANIA [ WARSZAWSKIEGO ]

. Zygmunt Zaremba . Od czasu klęski wrześniowej, w której załamał się fizycznie i moralnie system sanacyjnej dyktatury, życie Polski wyraźnie oparło się o siły ludowe. Fundamentem, z którego wyrosła nieugięta walka narodu w czasie okupacji, tak na odcinku wojskowym, jak i cywilnym, były PPS i Stronnictwo Ludowe. Związek Walki Zbrojnej, powstały w końcu 1939 roku, przekształcony później w Armię Krajową, przyjął za podstawę […]

POWSTANIE WARSZAWSKIE

. Zygmunt Zaremba [1944] . Towarzysze i obywatele! . Osamotnieni musieliśmy pod naporem przemożnych sił nieprzyjaciela przerwać walkę. Próżno przez długie dwa tygodnie, okupione najwyższymi cierpieniami ludności i krwawą ofiarą, oczekiwaliśmy, że armia sowiecka stojąca na Pradze przyjdzie nam z odsieczą. Mimo ciągłych obietnic i zapewnień odsiecz ta nie nastąpiła i Niemcy pod bokiem armii sowieckiej zalali ogniem i żelazem dwie […]

76 rocznica Powstania Warszawskiego. Zaczęło się na Żoliborzu

. Wojciech W. Zaborowski . To już 76 lata mijają od wybuchu Powstania Warszawskiego. Z każdym rokiem coraz mniej wśród nas uczestników tego wolnościowego zrywu, z każdym rokiem również coraz częściej zaludniają cmentarze świadkowie owych wydarzeń, którzy wówczas byli małymi dziećmi, dziś zaś dochodzą w swym życiorysie ósmego krzyżyka. To m.in. dlatego, mimo iż rocznica […]

Moralno-polityczne znaczenie powstania warszawskiego

. Tomasz Arciszewski . Dwa układy określiły naszą tragedię i – tragedię Europy w ciągu ostatnich lat dziesięciu: pakt Ribbentrop-Mołotow z 23 sierpnia 1939 r. i umowa w Teheranie z grudnia 1943 roku. Spisek sowiecko-niemiecki kosztował świat 50 milionów istnień ludzkich i spowodował olbrzymie straty materialne. Nas, Polaków, dotknął najpełniej i najboleśniej: z górą 6 milionów obywateli zginęło w walkach na wszystkich frontach świata, w niemieckich […]

75 rocznica kapitulacji stolicy III Rzeszy. W zdobytym Berlinie -wspomnienia

Longin Wojciechowski   Prezentujemy wspomnienia wrocławskiego dziennikarza red. Longina Wojciechowskiego ( 1926-2011 ), który w roku 1945, jako dziewiętnastoletni młody człowiek, wracając z robót przymusowych w Niemczech znalazł się w Berlinie. Redakcja                                           […] Szliśmy teraz już uliczkami o gęstej zabudowie. Coraz więcej było dużych solidnych gmachów i osiedli mieszkaniowych, przypominających niemieckie bloki […]

Bohater getta – kawaler Virtuti Militari

. Lucjan Blit . „Wódz Naczelny nadał 18 lutego 1944 roku pośmiertnie srebrny Krzyż Virtuti Militari inż. Michałowi Klepfiszowi z Warszawy”. Ten krzyż nie zawiśnie na jego grobie. Grób ten pozostanie nieznany, jak prawie wszystkie groby żołnierzy wielkiej Armii Podziemnej w Kraju. Dziwnie, jak sława szła za młodym Michałem. A on sam był zaprzeczeniem wszelkiej za nią pogoni. […]

Morderstwa polskich faszystów na polskich socjalistach

. Znów Mogielnica stała się widownia potwornej zbrodni, dokonanej przez polskich faszystów. W poniedziałek 6 b.m. Dwóch uzbrojonych ludzi wtargnęło do sklepu, prowadzonego przez Jana Jasiorowskiego i zamordowało go trzema strzałami. Tow. Jan Jasiorowski był przedwojennym działaczem robotniczym. Jego zamordowanie łączy się bezpośrednio ze zbrodnią, dokonana w czerwcu b. r na braciach Kazimierczakach i ich […]

Pacyfikacja w Drzewicy

. Dr Mirosław Małecki . Głośnym echem odbiła się pacyfikacja Drzewicy przez oddział Gwardii Ludowej „Lwy” Izraela Ajzenmana vel Kaniewskiego „Julka”, „Lwa”, „Chytrego” nocą z 22 na 23 stycznia 1943 r. Było to dwa miesiące po śmierci zrzuconego  na spadochronie z samolotu, wytypowanego przez Stalina na przywódcę, komunisty Pawła Findera i miesiąc po zastrzeleniu jego […]

Warszawa w ogniu powstania ( cz. 1 )

. Zygmunt Zaremba . Czy pamięta ktoś dziś we Francji, że dwa lata temu dnia 24 sierpnia Warszawa powstańcza po zrzuceniu okupacji słała pozdrowienia wyzwolonemu właśnie Paryżowi? Mamy ten tekst przed sobą: „Powstańcza Warszawa do wyzwolonego Paryża. Jesteśmy dumni, że nasi lotnicy i żołnierze z polskiej dywizji pancernej biorą udział w bitwie, która doprowadziła do tego zwycięstwa. Wyzwolenie […]

Delegatura Sił Zbrojnych Na Kraj w sprawie porwania przywódców Polski Podziemnej

. Na dzień 27 marca 1945 roku przywódcy Polski Podziemnej zostali zaproszeni przez władze radzieckie do Pruszkowa na rozmowy, a następnie porwani i przewiezieni do Moskwy, gdzie urządzono im pokazowy proces, trwał on zaledwie 3 dni ( 18 – 21 czerwca 1945 r, ). Spośród 16 oskarżonych, zaledwie 3 zostało uniewinnionych ( Józef Stelmer, Kazimierz […]

Wyścig w poszukiwaniu niemieckiego uranu

. Grzegorz Wojciechowski . O tym, że III Rzesza prowadzi badania nad bronią nuklearną, było powszechnie wiadome, ale zarówno w roku 1944 jak i 1945 nikt z aliantów nie znał stanu tych badań. Nie wiedziano, w jakim stadium prac znajdują się Niemcy, co było dla aliantów dużym zmartwieniem. W celu rozpoznania niemieckiego stanu badań nad bombą […]

Obergefreiter Hans Gabler

. Rafał Rogalski . Od końca 1942 r. (po ucieczce z getta) mieszkałem w Warszawie przy ul. Badowskiej 21, na Sielcach. Wybuchło powstanie. W mojej okolicy szalało Waffen-SS, rozstrzeliwując młodych mężczyzn, więc przebrany w strój damski uciekłem z grupą kobiet. Ukrywaliśmy się przez kilka dni w parterowym domku w sąsiedztwie. Stamtąd Niemcy zabrali mnie do koszar, które mieściły się w klasztorze sióstr nazaretanek […]

Żołnierze wyklęci czy przeklęci cz. IV.

. Prof dr hab. Zbigniew Wiktor . Słabością kulturową na ziemiach zachodnich jest obecnie mała liczba pomników kultury, historii i bohaterstwa żołnierzy polskich i radzieckich. Kiedyś tych ostatnich było wiele, ale obecnie zostały zburzone lub usunięte na cmentarze, bądź prowizoryczne lapidaria, tak jak w Kłodzku, Bolkowie, Legnicy czy Wałbrzychu. Te które się ostały jak np. […]

Żołnierze wykleci czy przeklęci cz. III.

. Prof. dr hab. Zbigniew Wiktor . Obecnie tym aktom terroru niektórzy nadają wielkie cechy bohaterstwa, gdyż nie poddali się, byli niezłomni i do końca walczyli z „nowym okupantem” i jego „pachołkami”. Nic bardziej błędnego, akty te są  i pozostają zbrodniami, a próby ich zafałszowania są wyrazem  obłudy historycznej i wprowadzania w błąd opinii publicznej. […]

Żołnierze wykleci czy przeklęci cz. II.

Na zdjęciu Romuald Rajs – „Bury” . Prof. zw. dr hab. Zbigniew Wiktor Emeryt. Prof. Uniwersytetu Wrocławskiego . Niniejszy tekst otrzymaliśmy, z przeznaczeniem do publikacji, z Dolnośląskiego Oddziału Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Ze względu na znaczną jego objętość, aby ułatwić czytelnikom zapoznanie się z nim, podzieliliśmy go n cztery części. Redakcja „LDŚl” . […]

Żołnierze wyklęci czy przeklęci cz. I.

. Prof. zw. dr hab. Zbigniew Wiktor Emeryt. Prof. Uniwersytetu Wrocławskiego . Niniejszy tekst otrzymaliśmy, z przeznaczeniem do publikacji, z Dolnośląskiego Oddziału Związku Weteranów i Rezerwistów Wojska Polskiego. Ze względu na znaczną jego objętość, aby ułatwić czytelnikom zapoznanie się z nim podzieliliśmy go n cztery części. Redakcia „LDŚl” . W lutym 2011 r. prezydent B. […]

Warszawa w ogniu powstania ( cz. II )

. Zygmunt Zaremba . Społeczne i polityczne cele powstania . W ciągu czterech lat konspiracji wypracowany został społeczny i polityczny program Polski Podziemnej. Znalazły w nim wyraz te wszystkie przemiany społeczne i polityczne, które przyniosła wojna i okupacja, narzucając wszystkim konieczność realizowania gospodarki i polityki, jakie dotychczas głosiła tylko demokracja pod przewodem partii socjalistycznej. Tuż przed powstaniem, 26 lipca, zasady te […]

Początki konspiracji narodowej w powiecie opoczyńskim

. Dr Mirosław Małecki .                              Z dziejów konspiracyjnego Ruchu Narodowego.                          Początek konspiracji narodowej w powiecie opoczyńskim. . Od lat przedwojennych na terenie ówczesnego powiatu opoczyńskiego, prężnie rozwijał się ruch narodowy. Dominował on na terenie całego powiatu ,na którym działał Władysław Pacholczyk. Ten urodzony w 1903 roku w Jeżowie powiat Końskie, działacz Stronnictwa […]

Narodowa Organizacja Wojskowa i Narodowe Siły Zbrojne w Przysusze

. Dr Mirosław Małecki . Najbardziej rozwiniętą organizacją zbrojnego podziemia w regionie przysuskim  w latach 1939-połowa 1944 była NOW i następnie NSZ. Struktury NOW tworzyli lokalni działacze SN sierż./ppor. Władysław Pacholczyk z Opoczna do stycznia 1940 r. (przeniesiony do KG NOW) i sierż./ppor. Marian Suskiewicz z Drzewicy (1907-1943 Białaczów). Większość obszaru regionu przysuskiego była podporządkowana […]

Kim pan jest kapitanie „Tom”? cz.3

. Dr Mirosław Małecki . Wróćmy do kapitana „Toma”. W połowie 1944 roku  zaczął przyglądać się mu Władysław Pacholczyk. O ile  Hubert Jura był bardo użyteczny dla struktur NSZ załatwiając środki transportu, ausweisy, przepustki, znaki rejestracyjne, kupony na benzynę i smary, o tyle jego częste kontakty z gestapo kazały zachowywać daleko idącą ostrożność przy kontakcie […]

Kim pan jest kapitanie Tom? – cz.2

Na zdjęciu Israel Ajzenman . Dr Mirosław Małecki . 25 stycznia odbył się pogrzeb ofiar napadu w Drzewicy. Sprawa stała się głośna i III Obwód GL w Radomiu zerwał kontakty z oddziałem „Lwy”. Na Izraela Ajzenmana wydano wyrok śmierci za rabunki i zbrodnie. W lutym na połączone oddziały „Lwa” i „Stacha” spadła wyprawa żandarmerii niemieckiej […]

Decyzja katyńska z 5 marca 1940 roku

  ŚCIŚLE TAJNE (z O.P.)Wszechzwiązkowa Partia Komunistyczna (Bolszewików).  KOMITET CENTRALNYNr P13/144.Tow. Beria.5 marca 1940 r.Wyciąg z protokołu nr 13 posiedzenia Biura Politycznego Komitetu Centralnego z 193 r.144 – Uchwała 5 marca, 1940 <144>144. – Sprawa [ przedłożona przez lub zapytanie od ]  NKWD ZSRR I. Polecić NKWD ZSRR:      1) Sprawy 14.700 znajdujących się w […]