.
Płk w st. spocz. mgr Krzysztof Majer
.
1 stycznia br. już tradycyjnie miesięcznik PTTK „Na Szlaku” w rubryce Globtroter zamieścił artykuł mjr zs dr inż. Janusza FUKSY „Roztocze”.
Jaworowski Przyrodniczy Park Narodowy rozciągnął się podkową w rejonie jaworowskim obwodu lwowskiego między wsią Wereszczyca i wsią Krechów. Zajmuje teren 71 km2 , w tym 6,6 km2 przypada na rezerwaty przyrody. Powołany został rozporządzeniem prezydenta Ukrainy w 1998 r. w miejscu Jaworowskiego Regionalnego Parku Krajobrazowego i częściowo poligonu wojskowego. Powstał w strefie leśnostepowej na Ukraińskim Roztoczu, które ciągnie się od granicy polskiej do Lwowa pasmem wzgórz o długości 75 km. Tędy przechodzi główny europejski dział wodny zlewisk Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Stąd rzeka Wereszczyca niesie swe wody do Dniestru, który przepływa przez Mołdawię i wpada do Morza Czarnego niedaleko Odessy. Relief parku stanowią wzgórza (do 403 m n.p.m.) z ostańcami skalnymi i krasowymi jaskiniami, ale też zabłocone piaszczyste i gliniaste doliny. Na jego terytorium nie ma wsi, dzięki czemu antropogeniczny wpływ na ekosystemy przyrodnicze jest nieznaczny. Tutejszy klimat jest wilgotny, z 700 mm opadów średniorocznie, ze średnią temperaturą w lipcu +170 C i w styczniu -4,20 C. Flora parku obejmuje ekosystemy leśne, wodne, błotne i łąkowe. Na wzgórzach przeważają lasy bukowe, w dolinach – lasy sosnowe i dębowe oraz olchowe. Trawy na łąkach i błotach zajmują tylko 30 ha. Spośród 709 gatunków roślin 20 gatunków wpisano do „czerwonej księgi” Ukrainy, a 14 gatunków znajduje się pod międzynarodową ochroną CITES (konwencja o międzynarodowym handlu gatunkami dzikiej fauny i flory zagrożonymi zniszczeniem). Są tu rzadkie odmiany storczyków, pierwiosnków i ostróżeczek polnych. Rośnie ponad 200 roślin leczniczych. W faunie parku naliczono 297 gatunków, w tym 52 gatunki ssaków, 203 gatunki ptaków, 25 gatunków ryb. Ze ssaków występuje w parku sarna europejska, dzik, zając rusak, lis, wiewiórka, kuna leśna, tchórz leśny, a spośród wpisanych do „czerwonej księgi” – wydra rzeczna, norka europejska, gronostaj i borsuk. Bywa tu jeleń i łoś, są wilki. Spośród ptaków 46 gatunków uznano za osiadłe. Można tu spotkać rzadkie gatunki: czarnego bociana, szarego żurawia, błotniaka polnego, sowę uszatą i puchacza. 7 gatunków ssaków i 18 gatunków ptaków wpisano do „czerwonej księgi” Ukrainy. 12 gatunków zwierząt jest w europejskiej „czerwonej księdze”. 2 gatunki ssaków i 25 gatunków ptaków znajduje się pod ochroną CITES. W parku odkryto pochówki z czasów starożytnych, są ślady grodów średniowiecznych. W okolicy znajdują się pomniki dawnej architektury, np. monastyr św. Mikołaja (XVII w.) we wsi Krechów, cerkiew Zaśnięcia Bogurodzicy (XVIII w.) we wsi Stradcz. Jest kościół św. Trójcy (XVII w.) z grobem matki polskiego króla Stanisława Augusta w osiedlu Iwano-Frankowe. W parku rozwija się turystyka (piesza, konna, rowerowa, narciarska), wytyczono 8 szlaków. Przez park przebiega turystyczny szlak rowerowy po Roztoczu z polskiego Kraśnika do Brzuchowic pod Lwowem. Przy granicach parku uprawia się myślistwo i rybołówstwo. Utworzono infrastrukturę rekreacyjną nad jeziorami, które zajmują 9 ha. W balneologicznych kurortach Szkło i Niemirów eksploatuje się siarkowodorowe wody mineralne. W okolicznych wsiach są gospodarstwa agroturystyczne. W pobliżu parku w mieście Żółkiew znajduje się skansen architektury ludowej. Roztocze jest głównym rejonem odpoczynku dla mieszkańców Lwowa i okolic. Bliskość polskiej granicy stwarza możliwości dla rozwoju turystyki międzynarodowej. Park stał się poligonem doświadczalnym dla naukowców przyrodników z Polski i innych krajów Europy. Dyrekcja parku, mająca siedzibę w osiedlu Iwano-Frankowe, organizuje w szkołach i u siebie lekcje i wykłady ekologiczne, mające na celu zapoznanie dzieci i dorosłych z przyrodą Roztocza, ochroną roślin i zwierząt, sposobami pomocy zwierzętom zimą, a nawet prowadzi akcję przeciw wycinaniu choinek noworoczno-świątecznych pod hasłem „Uratujmy leśną krasawicę”.
.
Czytaj dalej, klikając w poniższy link.
.
