Historia

„Rzecz o Związku Młodzieży Socjalistycznej – ani pamflet, ani laurka”

.

Stowarzyszenie Pokolenia. Krajowa Komisja Historyczna

Rzecz o Związku Młodzieży Socjalistycznej – ani pamflet, ani laurka

Warszawa 2002

 

Spis treści

Od Komitetu Redakcjnego ……………………………………………………….. 5

S t u d i a   i   R e f l e k s je

Zdzisław Andruszkiewicz: Szkic do  p o r t r e t u …………………………………………… 7

Włodzimierz Janowski:  Kilka refleksji  wokół działalności  PROGRAMOWEJ ZMS W FAZIE TYMCZASOWOŚCI

(STYCZEŃ – KWIECIEŃ 1957 R.) ……………………………………………………… 48

Wspomienia  i  Rozważania

…Poprowadzić socjalizm naprzód” (rozmowa z Józefem Lenartem) … 71

Wiesław Kiczan: Jak powstał  Z w i ą z e k   M ł o d z i e ż y  R o b o t n i c z e j ……….. 84

Marian Renke: P r z y p o m i n a j m y   h i s t o r y c z n ą  p r a w d ę  o  ZMS ………………. 90

Jarema Maciszewski: ZMS  w y r ó s ł  z  p o l s k i e g o   Października ………….. 103

Zygmunt Najdowski: C z a s nadziei  i  m a r z e ń ……………………………………………. 111

K a le n d a r i u m  ZMS  (1957-1976)………………………….                                                                      … 121

Opracowali: K r y s t y n Dąbrowa, Henryk Janusz

B i b l i o g r a f i a ………………………………………………………………………………………. 158

R e d a k c j e  p r a s o w e  Związku Młodzieży S o c j a l is t y c z n e j ………………………………………. 159

.

OD KOMITETU REDAKCYJNEGO.

.

Na prośbę, a nawet żądanie, wielu byłych członków i działaczy Związku Młodzieży Socjalistycznej, a także z okazji 45 rocznicy powstania tej organizacji postanowiliśmy wydać w formie książkowej niektóre opracowania, refleksje i wspomnienia uczestników i działaczy różnego szczebla z tamtych lat. Nadaliśmy tym wspomnieniom tytuł „Rzecz o ZMS. Ani laurka, ani pamflet”.

Związek Młodzieży Socjalistycznej działał 20 lat (1957-1976). Zrodził się on w wyniku procesów, jakie zachodziły w naszym kraju przed i po Październiku 56. Był to czas. kiedy kończył się bardzo trudny dla naszego kraju okres, w tym także dla dotychczasowej organizacji – Związku Młodzieży Polskiej, który – w wyniku „uwiądu” organizacyjnego na wszystkich szczeblach – został rozwiązany. Młodzież polska nie mogła i nie chciała żyć w tak trudnym, ale niezwykle ciekawym okresie, bez własnych organizacji. Historia nie znosi próżni. Dlatego tez niemal natychmiast powstają różne organizacje młodzieżowe, także o lewicowym charakterze, obejmujące cały kraj lub poszczególne regiony.

Autorzy „Kalendarium ZMS 1957-1976″ Krystyn Dąbrowa i Henryk Janusz zamieścili na wstępie następujące stwierdzenie : „Na przełomie 1956-57 roku w licznych miejscowościach kraju zaczęły wyodrębniać się ze Związku Młodzieży Polskiej (ZMP) grupy aktywnej młodzieży. W wyniku jednoczenia się tych grup powstał Rewolucyjny Związek Młodzieży (RZM), a na Śląsku i w Nowej Hucie – Związek Młodzieży Robotniczej (ZMR). Odradzać się zaczął Związek Młodzieży Wiejskiej (ZMW). Podjęto także próby tworzenia, w oparciu o Stronnictwo Demokratyczne – Związku Młodzieży Demokratycznej (ZMD)”. Postanowiliśmy więc przedstawić Czytelnikowi działalność ZMS-u powstałego z RZM i ZMR .

W tekście niniejszego opracowania uwzględniono przede wszystkim okres tworzenia się ZMS. szczególnie pierwsze miesiące, kiedy to w gorących dyskusjach powstawały zręby organizacyjne i ideowo wychowawcze tego Związku. Mimo krytycznego stosunku do ZMP

postanowiono przejąć wszystko, co było w nim najlepsze. A więc przede wszystkim jego ogromne zaangażowanie ideowe i społeczne w odbudowę i rozwój Ojczyzny. Symbolami tego zaangażowania było podniesienie z ruin zrównanej z ziemią Warszawy i budowa od podstaw Nowej Huty Nie byłoby to możliwe bez społecznego, bezinteresownego zaangażowania ówczesnej młodzieży , której przewodził Związek Młodzieży Polskiej. Niniejsze wydawnictwo składa się z trzech części:

1. Część pierwsza to „Studia i refleksje”. Zamieszczono tu interesujące teksty Zdzisława Andruszkiewicza i Włodzimierza Janowskiego. Obydwa opracowania to próba syntetycznej oceny tamtych wysiłków i poczynań aktywnej części młodzieży i jej młodzieńcze o zaangażowania. Jak to bywa u młodych łudzi, nie zawsze ta działalność byłą konsekwentna. Jest to jeszcze jedno spojrzenie z perspektywy niemal pół wieku.

2. Część druga „Wspomnienia i rozważania” to wybrane interesujące opinie i oceny bezpośrednich współtwórców i działaczy ZMS. Każdy z prezentowanych tu autorów ma własny sąd i własne spojrzenie, dlatego też Czytelnik może wyrobić sobie własne zdanie na temat działalności tej organizacji.

3. Część trzecia „Kalendarium ZMS 1957-1976″ Było już kilka opracowanych Kronik i Kalendariów, jednak żadne z nich nie prezentowało tak wielu faktów i zdarzeń. To Kalendarium, nie tylko odnotowuje fakty, ale, tam gdzie je s t to możliwe, daje Czytelnikowi pełniejszą o nich informację. ZMS był jedną z najdłużej istniejących młodzieżowych organizacji lewicowych. Jego działalność zakończyła się przed 26 laty gdy poprzez zjednoczenie z ZSMW i SZMW dał początek Związkowi Socjalistycznej Młodzieży Polskiej. Przekazując Czytelnikowi niniejsze opracowanie zdajemy sobie sprawę z tego, że nie wyczerpuje ono niezwykle bogatej i wielopłaszczyznowej działalności Związku Młodzieży Socjalistycznej. Stanowi ono jednak krok naprzód w gromadzeniu i analizowaniu faktów i opinii o ZMS i je s t istotnym przyczynkiem do dalszych badań.

Niech więc to wydawnictwo będzie inspiracją do opracowania pełnej monografii o tej zasłużonej dla Polski organizacji.

.

Wszystkim Autorom, Wydawcy i Sponsorom serdeczne dzięki.

„Rzecz o Związku Socjalistycznej Młodzieży Polskiej – bez upiększeń ale i bez negacji”

 

 

Inne z sekcji 

Opowieści Grzegorza Wojciechowskiego: Kominform powstał w Szklarskiej Porębie

Grzegorz Wojciechowski       Turystom, którzy przyjadą w Karkonosze do Szklarskiej Poręby polecam spacer, jej główną ulicą 1 Maja, przy jej końcu pod numerem 62 znajdują się dwa budynki, będące dzisiaj własnością Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, mieści się tam luksusowy ośrodek wypoczynkowy.      Przed II wojną światową i w czasie jej trwania obiekty te pełniły […]

Znaleziono około 2800 monet wartych wstępnie około 2,8 mln! Takiego znaleziska nie było od 100 lat! [Zdjęcia]

. Andrzej Daczkowski . Wszystko zaczęło się od naprawdę sensacyjnego komunikatu Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zatytułowanego „Psi nos na tropie… średniowiecznych monet”, który cytujemy poniżej (śródtytuły od redakcji): Takiego znaleziska nie było od 100 lat! Delegatura w Wałbrzychu Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków we Wrocławiu pozyskała ostatnio bardzo cenne zabytki archeologiczne. Twierdząc cenne, mamy na myśli […]