Stalin czy Trocki? Walki w obozie komunistycznym. Czym jest ZSRR? Stanowisko IV Międzynarodówki
22.08.2020
Na zdjęciu Lew Trocki
.
Kazimierz Czapiński
.
O „trockistach” coraz głośniej. W prasie sowieckie)„trockista” jest najmodniejszym słowem — każdy działacz czy literat, chociażby odrobinę „opozycyjny” albo niedogodny, jest zaraz „trockistą” (i „bandytą”). Przypomnijmy sobie ostatnie mowy Stalina i Mołotowa. Stalin obszernie dowodził, że trockiści przestali być frakcją w ruchu robotniczym, bo stali się bandą dywersantów poza ruchem. A Mołotow „objaśniał” niemal wszystkie niepowodzenia gospodarcze lat ostatnich „szkodnicką” robotą trockistów.
Ale i na terenie zagranicznym poza obrębem ZSRR., o trockistach coraz głośniej. We Francji agitują przeciw „ludowemu frontowi” i rządowi Bluma. W Hiszpanii biorą udział w ostatnich krwawych rozruchach barcelońskich. Co raz głośniej dają o sobie znać w Stanach Zjednoczonych.
A więc czego chcą trockiści?
Warto wobec tego wszystkiego zapoznać się z ich poglądami. Krytykują „stalinizm” z dziką nienawiścią. Niezawodnie do tej nienawiści sporym przyczynkiem jest osobista rywalizacja Stalina i Trockiego, wspomnienie o upokarzającym zwycięstwie Stalina. Wszak Trocki w wojnie domowej w ZSRR odegrał bezspornie wielką rolę.
W trockizmie nie brak fanatycznego, prymitywnego „rewolucjonizmu“, ale w spostrzeżeniach na temat stanu ZSRR i Kominternu nie mało momentów trafnych.
Zdaniem Trockiego i podwładnej mu tworzącej się t. zw. „IV Międzynarodówki, ZSRR przeżywa swój „TERMIDOR , t. zn. rozkład i upadek rewolucji, stanowcze przesunięcie się na prawo. Nie proletariat dziś kieruje państwem lecz — BIUROKRCJA (ulubione słowo trockistów), — biurokracja stalinowska, która w swej polityce odzwierciadla interesy pewnych uprzywilejowanych grup w ZSRR, jak np. oficerów, urzędników, kierowników fabryk itd. W ten sposób rząd ZSRR wraz z jego nową konstytucją jest po prostu wyrazicielem interesów tych nowych grup i warstw. Stalin jest przedstawicielem tych warstw, głową biurokracji. Tylko nowa rewolucja może uratować socjalizm w ZSRR..
To samo w Kominternie. Znalazł się w rękach stalinowskiej biurokracji i przestał służyć potrzebom światowej rewolucji. Wszak Komintern stanął na gruncie stalinowskiej teorii „socjalizmu w jednym kraju”, służy rządowi obecnemu ZSRR i „zapomniał” o rewolucji światowej. Z międzynarodowości rezygnuje i staje na gruncie rosyjskiego nacjonalizmu. Stalinowcy powołują się na nierównomierność rozwoju gospodarczego w poszczególnych krajach, ale ta „nierównomierność” jest zjawiskiem zgoła „drugorzędnym” — woła Trocki. Stąd też wynikają takie fakty, że wobec doniosłej rewolucji chińskiej Stalin zajął „stanowisko wicekróla kolonialnej rewolucji”. A więc — potrzebna jest „IV Międzynarodówka”, tym razem naprawdę już rewolucyjna.-. Tak by wyglądał „trockizm ‘w telegraficznym skrócie.
Wróćmy jednak do ZSRR. W lipcu 1936 r. odbyła się zagranicą I konferencja „IV Międzynarodówki” (…). Czy w ZSRR już urzeczywistniono socjalizm? Zapytuje rezolucja.
Tak twierdzą stalinowcy, ale to jest „ordynarne i niebezpieczne kłamstwo”. Bo co jest miarą realizacji socjalizmu? Po pierwsze odumieranie przymusu państwowego; 2) zmniejszanie się nierówności między ludźmi. A jak jest w ZSRR? Jest ODWROTNIE: rośnie przymus państwowy i wzmaga się nierówność między ludźmi. „Wzrost nierówności — •powiada rezolucja — idzie krokami siedmiomilowymi”. Stąd właśnie „potworna hierarchia” w ZSRR, stąd rządy biurokracji, stąd (dosłownie) „panowanie niekoronowanego negusa (!) w Kremlu. Nowa konstytucja? — jest tylko „umocnieniem dyktatury uprzywilejowanych warstw nad masami pracującymi. W ten sposób walka ze stalinowską biurokracją staje się walką rewolucyjną. „Dla dalszego posuwania się ku socjalizmowi nieuniknioną stała się polityczna rewolucja. Rezolucja zastrzega się atoli, że trockiści 1) porażki ZSRR w wojnie europejskiej bynajmniej nie pragną; że 2) indywidualnego terroru nie uznają. Naturalnie te dwa zastrzeżenia są sprzeczne ze znanymi oskarżeniami ze strony stalinowców,które padały na procesach Zinowjewa, Piatakowa etc.
Stanowisko rezolucji dość ściśle odpowiada stanowisku Trockiego w jego głośnej i bardzo ciekawej książce „Zdradzona Rewolucja”, którą niżej podpisany referował w swoim czasie obszernie. Trocki jednak miejscami zapędza się w książce jeszcze dalej, niż rezolucja. Tam np. widzi w stalinizmie zjawisko podobne do faszyzmu. „Stalinizm i faszyzm, powiada — są to zjawiska SYMETRYCZNE”. Biurokracja stalinowska — dowodzi — odwraca się plecami do międzynarodowej rewolucji; czyniąc to, wykonuje nakaz instynktu samozachowawczego”. A o nowej konstytucji powiada tak: „nowa konstytucja stwarza polityczne warunki odrodzenia nowej klasy posiadającej”.
Wywody Trockiego uzupełnia masą faktów i cyfr trockista „Serge” (Kibalczyc), który niedawno wrócił z ZSRR, w (…) książce „Los pewnej rewolucji” .Wrócimy do niej niebawem.
Teraz mamy już ideologię polityczną trockistowskiego ruchu.
Jednym ze źródeł tego ruchu są ustawiczne wahania i klęski Kominternu oraz wiadoma ewolucja wewnętrznej polityki ZSRR. Trockiści drwią z ubóstwiania Stalina w ZSRR, ale sami wprowadzają dość analogiczny kult osoby Trockiego (…).
Wracając do naszych słów wstępnych, stwierdzimy, że trockizm jest jednostronny w swej krytyce ZSRR, jest prymitywny i fantastyczny w swych nawrotach do fatalnej polityki Kominternu z pierwszych lat jego istnienia. Ale w swej krytyce stosunków w ZSRR nierzadko ma rację. Uderza zbieżność krytyki Trockiego ze spostrzeżeniami takiego naprawdę niezależnego umysłu europejskiego, jak sławny pisarz francuski Gide.
Wrócimy jeszcze do tematu.
„Robotnik” nr 163 z 1937 r.
.
Poważna sytuacja w ZSRR. Kwiat Armii Czerwonej oskarżony o szpiegostwo
